By జన్ ధన్ యోజన: దశాబ్దాల పాలన
2014లో ఆగస్టులో ప్రారంభించబడిన జన్ ధన్ యోజన (JDY), భారతదేశంలో బ్యాంకు సౌకర్యం లేని జనాభాకు ఆర్థిక మద్దతు అందించాలనే లక్ష్యంతో ప్రారంభించారు. ఈ నిర్ణయం దేశం యొక్క ఆర్థిక వ్యవస్థ, సామాజిక పాలనపై ప్రభావాన్ని చూపించింది. లక్షల మంది ప్రజల జీవితాలను మార్చింది.
ప్రధాన తేదీలు-మైలురాళ్ళు
- ఆగస్టు 28, 2014: ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోడీ జన్ ధన్ యోజనను ప్రారంభించారు.
- సెప్టెంబర్ 2014: ప్రభుత్వం జనవరి 26, 2015 నాటికి 25 కోట్ల బ్యాంకు ఖాతాలు తెరిచే లక్ష్యాన్ని నిర్దేశించుకుంది.
- జనవరి 26, 2015: 25 కోట్ల బ్యాంకు ఖాతాల లక్ష్యం అధిగమించింది.
- 2017: ప్రభుత్వం భద్రత, సౌలభ్యం కోసం ప్రధానమంత్రి జన్ ధన్ యోజన-ఆధార్-మొబైల్ (PMJDY-Aadhaar-Mobile) లింకింగ్‌ను ప్రవేశపెట్టింది.
- 2018: ప్రభుత్వం జన్ ధన్ ఖాతాదారులకు రూపే డెబిట్ కార్డు పథకాన్ని ప్రకటించింది, వివిధ బ్యాంకింగ్ సేవలకు అనుమతిస్తుంది.
- 2020: ప్రభుత్వం జన్ ధన్ ఖాతాదారుల కోసం లైఫ్ ఇన్సూరెన్స్ కార్పొరేషన్ (LIC) ప్రధానమంత్రి జీవన్ జ్యోతి బీమా యోజన, ప్రధానమంత్రి జీవన్ సురక్షా యోజనను ప్రారంభించింది.
JDYతో అనుబంధం ఉన్న ప్రముఖులు
- నరేంద్ర మోడీ: జన్ ధన్ యోజనను ప్రారంభించి ప్రోత్సహించడంలో కీలక పాత్ర పోషించిన ప్రధానమంత్రి.
- అరుణ్ జైట్లీ: పథకాన్ని అమలు చేసిన మాజీ ఆర్థిక మంత్రి.
- రాజీవ్ కుమార్: జన్ ధన్ యోజనను రూపకల్పన చేసి అమలు చేయడంలో కీలక పాత్ర పోషించిన మాజీ ఆర్థిక సేవల శాఖ కార్యదర్శి.
జన్ ధన్ ఖాతాల సంఖ్య
ఆర్థిక చేర్పు విషయంలో జన్ ధన్ యోజన భారీ విజయం సాధించింది. ఈ ముఖ్యమైన సాధన లక్షల మంది ప్రజలను అధికారిక బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలోకి తీసుకొచ్చింది, వివిధ ఆర్థిక సేవలకు అనుమతిస్తుంది.
జన్ ధన్ యోజన ప్రభావం
జన్ ధన్ యోజన భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ, సమాజంపై విస్తృత ప్రభావాన్ని చూపింది. పథకం యొక్క కొన్ని ప్రధాన ప్రయోజనాలు ఇవి:
- ఆర్థిక చేర్పు: ఇది లక్షల మంది ప్రజలను అధికారిక బ్యాంకింగ్ వ్యవస్థలోకి తీసుకొచ్చింది, వారికి రుణాలు, బీమా, ఇతర ఆర్థిక సేవలకు అవకాశం కల్పించింది.
- దారిద్య్ర నిర్మూలన: ఆర్థిక సేవలకు అనుమతిని కల్పించడం ద్వారా, JDY పేదరికం తగ్గించడానికి, పేదల జీవన ప్రమాణాలను మెరుగుపరచడానికి సహాయపడింది.
- ఆర్థిక వృద్ధి: పథకం చిన్న వ్యాపారాలు, రైతులకు క్రెడిట్ ప్రవాహాన్ని పెంచడం ద్వారా ఆర్థిక వృద్ధిని పెంచింది.
- సామాజిక సాధికారం: ఇది మహిళలు, పేదలకు ఆర్థిక స్వాతంత్యం కల్పించింది.
Key points for Exams purpose
- 2024 ఆగస్టు 16 నాటికి జన్ ధన్ బ్యాంక్ అకౌంట్స్ సంఖ్య 13 కోట్లకు చేరింది
- వాటిల్లో ఇప్పుడు రూ.31 లక్షల కోట్ల నగదు నిల్వ ఉంది
- వివిధ కేంద్ర ప్రభుత్వ పథకాల ద్వారా రూ.39 లక్షల కోట్లను జన్ ధన్ ఖాతాల ద్వారా లబ్దిదారులకు నేరుగా అందించింది.
- 2024-25 లో జన్ ధన్ కింద మరో 3 కోట్ల కొత్త ఖాతాలు తెరిచే అవకాశముందని కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ తెలిపారు.
- జన్ ధన్ ఖాతాల్లో కనీస నిల్వలు లేకపోయినా ఛార్జీలు ఉండవు
- కుటుంబంలో ఒక జన్ ధన్ అకౌంట్ హోల్డర్ కి రూ.10,000 ఓవర్ డ్రాఫ్ట్ సౌకర్యం ఇస్తారు.
- ఆరు నెలల పాటు ఖాతా సంతృప్తికరంగా నిర్వహిస్తేనే ఈ ఓవర్ డ్రాఫ్ట్ సౌకర్యం లభిస్తుంది.
- రూ. లక్ష ప్రమాద బీమాతో ఉచిత రూపే డెబిట్ కార్డు ఇస్తున్నారు.
- ఇప్పటి దాకా జన్ ధన్ కింద తెరిచిన ఖాతాల్లో 6% గ్రామీణ, చిన్న పట్టణాల్లోని ప్రజలకు చెందినవి.
ముగింపు
జాన్ ధన్ యోజన గొప్ప విజయ గాథగా నిలిచింది. ఒక దశాబ్దంలో, ఇది లక్షల మంది భారతీయుల జీవితాలను మార్చింది. వారికి ఆర్థిక సేవలను అందుకునే అవకాశాలను కల్పించింది. పథకం అభివృద్ధి చెందుతూనే ఉండటంతో, భారతదేశ అభివృద్ధిలో ఇది మరింత ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించాలని భావిస్తున్నారు.
